Lang geleden was een foto kleurloos: zwart, wit en alle grijstinten die daartussen zitten. Zowel zwart als wit kun je beschouwen kleurloos. Gekleurd licht wordt gevormd op basis van drie primaire kleuren: rood, geel en blauw.
Andere kleuren kun je maken door deze drie in een bepaalde verhouding te mengen. Met de mate van helderheid regel hoe licht of donker een beeld is. Alle drie op maximale sterkte toont wit, alle drie afwezig toont zwart.
Kleuren beïnvloeden elkaar, voor ons geval althans. Ze kunnen elkaar versterken, maar ze kunnen ook ‘vloeken’. Versterking zie je vooral bij complementaire kleuren zoals rood-groen of geel-blauw. Kleuren kunnen helder, kleurrijk, duidelijk aanwezig zijn of juist niet sprekend, mat en somber.
De beleving van kleuren hangt nauw samen met het licht. Bij een bewolkte hemel worden kleuren al gauw saai, kil en somber. In de mist worden kleuren zacht. Bij zonsopkomst en zonsondergang, de ‘gouden uren’, kunnen ze vooral warm overkomen. Het meest sprekend zijn ze bij normaal zonlicht.
De keuze om van tijdstip en omstandigheden wat betreft licht en kleur hangt samen met het gevoel wat je wilt overbrengen. Van de extremen stralend, spetterend en blij tot verstillend of somber, en alles wat er tussen zit.
In het algemeen werkt een landschap of stadsgezicht niet bij een bewolkte, grijze lucht. Een portret van iemand bij een raam juist wel, omdat het zacht licht geeft zonder harde schaduwen. Een portret in de volle zon werkt vaak niet weer vanwege het omgekeerde.
Doorgaans intepreteert een camera de kleuren wel goed. Echter, een digitale camera is niet perfect waardoor het nodig kan zijn om kleuren aan te passen, als eerste met behulp van de witbalans.
In veel foto’s worden kleuren achteraf bijgeschaafd. In Lightroom kan dat in de eerste plaats met de schuiven ‘verzadiging’ en ‘levendigheid’.
Bij het verwijderen van alle kleuren krijg je een beeld met alleen licht en donker, de grijstinten die ontstaan bij een bepaalde verhouding tussen zwart en wit. Dit werkt goed bij een wat nostalgisch beeld, maar kan ook gebruikt worden voor een foto die het zeker waard is, maar waar de kleuren niet bijdragen aan de beleving. Vroeger was zwart-wit een beperking, nu is het een persoonlijke creatieve keuze.